Crew Dragon voltooit succesvolle eerste testvlucht: Russische ruimtevaart verder in het nauw

8 maart 2019

Testvlucht voltooid[bewerken]

Crew Dragon van het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf SpaceX is vanmiddag rond kwart voor drie Nederlandse tijd voor de kust van Florida in de Atlantische Oceaan geland. Het ruimtevaartuig werd op 2 maart gelanceerd. De Crew Dragon was onbemand en werd op 3 maart zelfstandig succesvol aankoppeld bij het internationale ruimtestation ISS, maakte zich vanmorgen weer los van het ISS. Het was voor het eerst dat een Amerikaans ruimteschip zich volautomatisch aankoppelde bij een ander ruimteschip. De toenmalige Sovjet-Unie beheerste die techniek eind jaren 1960 al, en had dus wat dit betreft sindsdien altijd voorsprong. De Amerikaanse Gemini-en Apollo-capsules en de Spaceshuttles moesten handmatig worden aangekoppeld.

Belangrijke onderdelen van de weg terug waren het afkoppelen van het ruimtestation, het afwerpen van de achterbak en de vijftien minuten durende de-orbitburn waardoor de capsule afremde en terug naar de aarde viel. Hierna werd de neuskap gesloten en volgde de terugkeer in de atmosfeer waarbij het hitteschild en de landingsparachutes zich bewezen. Een ruim uur na de zeelanding werd de Dragon aan boord van SpaceX’ bergingsschip Go Searcher gehesen. De berging leverde wel, voor zover bekend, het enige probleem van deze vlucht op. De tijd tussen de landing en de berging mag volgens de door NASA gestelde eisen maximaal een uur duren. Deze tijdslimiet werd met zeven minuten overschreden.

Het was voor het eerst sinds Apollo 9 (bijna 50 jaar geleden) dat er weer een ruimteschip in de Atlantische Oceaan landde. Het succes van deze eerste testvlucht is een belangrijke stap voor NASA dat in de toekomst SpaceX Crew Dragon als commerciële ruimtetaxi voor astronauten naar het ISS zal inhuren.

Voor de lancering was het Ripley, de testdummy met meetapparatuur die de meeste aandacht kreeg. Tijdens de missie was het echter een pluche knuffelAarde die de ster van de missie bleek. “Little Earth” was als Zero-G indicator in een van de stoelen van de Crew Dragon geplaatst en zweefde zodra de motor van de tweede trap van de Falcon 9 stopte vrijelijk door de capsule. Astronaut Anne McClain maakte gedurende de dagen dat het nieuwe ruimteschip aangekoppeld was vele foto’s met Little Earth die mee deed met de activiteiten van de ISS bemanning en plaatste die op Twitter. Little Earth zal langer in het ISS blijven. Ook Paxi, de knuffel/mascotte die enkele jaren geleden door ESA naar het ISS werd gestuurd is daar nog altijd.

De vandaag gelande Crew Dragon wordt in de komende tijd opgeknapt. De oprichter van SpaceX, Elon Musk, heeft aangegeven dat de Crew Dragon zal worden gebruikt voor de In-Flight Abort-test, waarbij het ruimtevaartuig moet aantonen in geval van nood weg te kunnen vliegen van een opstijgende draagraket. Deze vlucht belooft spectaculaire beelden op te leveren. De raket zal zo goed als zeker ontploffen door de veranderende aerodynamica.

Een volgende testvlucht, met bemanning, wordt officieel in juli verwacht. Ingewijden gaan er echter van uit dat deze vlucht in de praktijk pas in september of oktober zal plaatsvinden, omdat het werkschema van de ISS-bemanning dat niet eerder toelaat. Ook concurrent Boeing zal dit jaar een onbemande en een bemande testvlucht naar het ISS uitvoeren. Daarna zal NASA beginnen haar commerciële partners Boeing en SpaceX in te huren, om ruimtevaarders naar het ISS te vervoeren.

Russische ruimtevaart verder in het nauw[bewerken]

Voor het Russische ruimteagentschap Roskosmos is de succesvolle vlucht ondertussen als een klap in het gezicht aangekomen. In 2014 schamperde Dmitry Rogizin, de directeur van Roskosmos, nog dat NASA (dat sinds 2011 niet over een eigen bemand ruimteschip beschikte) “maar een trampoline naar de ruimte moest bouwen”. Opvallend was dat Roskosmos nu NASA feliciteerde en SpaceX niet noemde. In de dagen voor de lancering kwam Roskosmos plotseling nog met allerlei technische bezwaren tegen de Crew Dragon en uiteindelijk moest kosmonaut Oleg Kononenko “voor de veiligheid” plaats nemen in de Sojoez-capsule tijdens de aankoppeling. Daarna werden in Russische media onjuiste geruchten over lekkage van giftige stoffen uit de Dragon verspreid. Hoogtepunt van de missie was volgens Russische media het eerste gebruik van een nieuw type in Rusland vervaardigde gasmaskers die bij het binnengaan van de Crew Dragon werden gedragen (een standaard procedure bij aankomst van onbemande ruimtecapsules).

Nadat SpaceX in de afgelopen jaren het marktaandeel van Rusland op het gebied van commerciële satelliet-lanceringen had overgenomen en de marktleider in dat marktsegment werd, neemt dat bedrijf het land nu ook de lucratieve bemande Sojoez-vluchten, waarvoor NASA en andere ruimteagentschappen goed betaalden, af. De Crew Dragon is veel goedkoper, technisch hoogstaand en zal per vlucht vier en als het moet zelfs zeven ruimtevaarders vervoeren. Saillant detail is dat SpaceX CEO Elon Musk in 2002 SpaceX oprichtte nadat de Russen hem niet serieus namen en weigerden hem een raketlancering voor een marktconforme prijs te verkopen.

De Russische ruimtevaartvloot heeft ondertussen met een flink imagoprobleem te kampen. De afgelopen jaren zijn diverse lanceringen met Sojoez-en-Proton-raketten mislukt of, na een defect, op het nippertje geslaagd. Ook bleek er na lancering een gaatje in een Sojoezcapsule te zitten en mislukten twee bevoorradingsvluchten met een onbemand Progress-ruimtevaartuig. Van de vier serieuze problemen tijdens Amerikaanse lanceringen in de laatste jaren werd tweemaal de oorzaak gevonden in een door Rusland geleverde raketmotor. Er is veel kritiek op de kwaliteitscontrole bij de bouw van draagraketten en ruimtevaartuigen. Onder meer op de kop geplaatste stabiliteitssensoren, programmeerfouten en verbogen onderdelen veroorzaakten deze mislukkingen. Ook is de aanwas van gekwalificeerd personeel in de Russische ruimtevaartindustrie problematisch. Afgestudeerde ruimtevaarttechnici vertrekken vaak naar het westen of kiezen beter betaalde banen in eigen land. De raketontwerpen waarmee Rusland vliegt stammen grotendeels uit de jaren 1960 en nieuwe raketten zoals de Angara zijn sinds midden jaren 1990 in ontwikkeling. De Federatia, een vervanger voor de Sojoez-capsule, wordt officieel over een paar jaar verwacht, maar er wordt getwijfeld of Rusland dat financieel voor elkaar krijgt. Ook zijn sinds de bezetting van de Krim in 2014 samenwerkingen met Oekraïne zoals de productie van de Zenit- en Rokot-raketten gestaakt. In de Verenigde Staten wil het Pentagon binnen enkele jaren volledig af zijn van Russische ruimtevaarttechniek zoals de RD-180 motor van de Atlas V-raket die vaak voor de lancering van militaire satellieten wordt gebruikt.

Gerelateerd[bewerken]

SpaceX lanceert eerste Crew Dragon op onbemande testvlucht, 3 maart 2019
Van succesvolle ISS-missie teruggekeerde Crew Dragon geëxplodeerd, 23 april 2019

Externe links[bewerken]

NASA SpaceX, "SpaceX #Crew Dragon Flight Return to Earth", video op YouTube, 8 maart 2019
Tweet van Anne McClain, 4 maart 2019
Tweet van Anne McClain, 4 maart 2019
Tweet van Anne McClain, 5 maart 2019
Tweet van Anne McClain, 6 maart 2019