SpaceX’ breedbandinternet per satelliet een stap dichterbij

24 mei 2019

Het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf SpaceX heeft vannacht met hun Falcon 9-raket 60 stuks Starlink-internetsatellieten in een lage baan om de aarde gebracht. SpaceX hoopt daarmee vanaf eind 2020 of 2021 wereldwijd breedbandinternet te kunnen aanbieden. De lancering werd vorige week twee keer afgeblazen. In de nacht van 15 op 16 mei (CET) wegens te harde wind in de hogere atmosfeer. In de nacht van 16 op 17 mei besloot SpaceX af te zien van de lancering om de software van de satellieten te updaten. Vannacht ging de lancering wel door. Om 4:30 CEST ging de raket vanaf Lanceercomplex SLC-40 van het Cape Canaveral AFS de lucht in. Ruim uur later werd de stapel satellieten losgelaten waarbij ze gelijktijdig ook elkaar loslieten. Dit loslaten ging op een unieke manier. De tweede trap van de Falcon 9 draaide langzaam om zijn breedte-as (een tuimelbeweging) waardoor de satellieten door de centraalkrachten werd weggeslingerd. Doordat iedere satelliet op een andere afstand van de draai-as zat verschilde de kracht van de slinger per satelliet en namen ze ook afstand van elkaar. De lancering van vannacht was overigens de zwaarste vracht die SpaceX ooit lanceerde. Nog een bijzonderheid is dat dit de eerste satellieten zijn die kryptongas als brandstof voor hun ionenmotoren gebruiken. Tot nog toe werd daarvoor altijd xenongas gebruikt. Krypton is volgens de CEO van SpaceX, Elon Musk, goedkoper.

Deze 60 satellieten zijn nog prototypes die al sterk op het eindproduct lijken. Directeur Elon Musk omschrijft ze als Starlink v0.9 satellieten die nog niet de hele functionaliteit van de definitieve versie hebben, maar in de komende maanden moeten bewijzen dat ze werken. Vorig jaar werden ook al twee prototypes gelanceerd om technologie te testen. Die waren veel groter en hadden nog niet het zogenaamde flatpanel-ontwerp ook waren die satellieten in een ander type baan om de aarde geplaatst. SpaceX zegt vanaf dit jaar te beginnen met de opbouw van het netwerk en daar zo’n zeven lanceringen per jaar aan te willen besteden. Wanneer het netwerk 800 of 1000 satellieten telt (verschillende SpaceX officials hebben verschillende getallen genoemd) kan langzaam aan worden begonnen met het aanbieden van internet. Uiteindelijk moet het netwerk tot 12.000 satellieten uitgroeien waarvan een deel lager dan het Internationaal ruimtestation ISS zal vliegen. De satellieten moeten vijf jaar mee gaan en dan door de volgende generatie Starlink-satellieten worden vervangen. Opvallend detail: de lancering is volgens Musk duurder dan de bouw van de satellieten. Dat zegt iets over de efficiëntie van SpaceX. Musk verwacht dat de kosten voor lanceringen nog tot een factor vijf gereduceerd kunnen worden wanneer hij zijn volgende generatie raketten genaamd Starship in gebruik heeft. Overigens is SpaceX nu al de goedkoopste in de medium tot heavy lanceermarkt.

In een conference call gaf Musk vorige week aan geen probleem te hebben om ook internetsatellieten voor concurrenten te lanceren. Hij gelooft in gezonde competitie. Die concurrentie zal zoals het er nu uitziet bestaan uit de bedrijven OneWeb (en) en Amazon.com. OneWeb heeft in februari al een serie testsatellieten voor hun netwerk met een Sojoez-raket van Arianespace laten lanceren. Amazon kondigde hun plannen vorige maand aan. Het zal overigens niemand verbazen als Amazon.com dat eigendom is van Jeff Bezos al zijn satellieten door Bezos’ ruimtevaartbedrijf Blue Origin laat lanceren.

Voor satelliet-internet is een speciale terminal nodig die de verbinding tussen het thuisnetwerk en het satellietnetwerk bewerkstelligt. Bij SpaceX zal deze ongeveer zo groot als een pizzadoos zijn.

Update 25 mei 2019

De nog dicht bij elkaar vliegende Starlinksatellieten hebben afgelopen nacht voor heel wat beroering gezorgd. Er waren flink was UFO-meldingen. Een filmpje dat door Nederlandse amateur-astronoom Dr Marco Langbroek vanuit Leiden was van dit fenomeen was gemaakt ging viral op sociale media. Het wordt door velen omschreven als een trein door de lucht. De komende dagen zullen de satellieten steeds meer afstand van elkaar nemen, waardoor de trein steeds diffuser wordt.