Rusland neemt wet aan tegen nepnieuws en belediging overheid

7 maart 2019

Rusland zet boetes en gevangenisstraffen op de verspreiding van nepnieuws en belediging van de overheid. De wetgeving werd vandaag met grote meerderheid aangenomen in de Doema en moet nog bekrachtigd worden door de senaat en Poetin zelf. Er wordt van uitgegaan dat dit een formaliteit is.

De nieuwe wetgeving wordt niet gezien als een verbetering van het medialandschap. Er wordt zelfs gesproken van de "totale censuur van het Russische internet," niet alleen door tegenstanders van Poetin, maar ook uit diens kringen zelf.

De overheid wordt beledigd wanneer het gaat om het 'krenken' van de maatschappij en de staat. Daarnaast worden uitlatingen verboden die sociale onrust veroorzaken of beschadigend zijn voor de financiële sector, infrastructuur of de gezondheidszorg.

De boetes kunnen oplopen tot een tienvoud van een modaal Russisch maanloon (300.000 roebel, wat overeenkomt met 4050 euro). Alleen al het op het beledigen van de overheid kan een boete volgen van 100.000 roebel. Wanneer de nieuwe wetgeving vaker overtreden wordt, kunnen gevangenisstraffen van vijftien dagen worden opgelegd. Nieuwssites kunnen geblokkeerd worden zonder dat ze van tevoren worden gewaarschuwd.

Het gaat om binnenlandse wetgeving die geen betrekking heeft op de verspreiding van nepnieuws uit Rusland over het buitenland. Volgens critici valt hier erg veel onder te rekenen. Handhavingsinstanties delen deze mening overigens. Er werd een negatief advies over de wet gegeven door de ministeries van Justitie en Communicatie, en de procureur-generaal. Zelfs de internetwaakhond Roskomnadzor noemt de wetgeving onuitvoerbaar vanwege de ruime definities.

Volgens Nicolaas Kraft van Ermel, Ruslanddeskundige aan de Rijksuniversiteit Groningen, worden die definities bewust zo ruim gesteld. Het zou volgens hem niet gaan om het tegengaan van foutieve berichtgeving, maar om het verbieden van onwelgevallig nieuws voor het regime. Wetgeving zal in de praktijk waarschijnlijk niet gebruikt worden om nieuws in het algemeen van het internet te weren, maar ingezet worden tegen specifieke personen en organisaties. Volgens Kraft past het binnen een type wetgeving dat sinds 2012 in Rusland wordt aangenomen.