Recordkrimp Nederlandse economie door coronacrisis

18 augustus 2020

Het Nederlandse bruto binnenlands product is in het tweede kwartaal van 2020 ten opzichte van het voorgaande kwartaal met 8.5% gekrompen, volgens de berekeningen van het CBS. Het is daarmee de sterkste economische krimp die in Nederland ooit is gemeten binnen een kwartaal.

In de periode januari-maart 2020 kromp de nederlandse economie al met 1,5%, waarmee de krimp over het afgelopen halfjaar dus uitkomt op 10% en Nederland officieel in een recessie (waarvan sprake is bij twee opeenvolgende kwartalen van economische krimp) is beland. De sterkste kwartaaldaling was tot nu toe die in het eerste kwartaal van 2009, toen de economie met 3,6% kromp. CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen noemt de huidige krimp "ongekend".

De economische krimp in het tweede kwartaal is een rechtstreeks gevolg van de COVID-19-pandemie, die een landelijke lockdown noodzakelijk maakte. Een flink deel van de krimp (ruim de helft) is toe te schrijven aan de sterk verminderde consumptie door huishoudens, die minder uitgaven aan reizen, winkelen en horeca. Daarnaast zijn de bedrijfsinvesteringen en de invoer en export sterk afgenomen. Bij elkaar zijn er ruim 300.000 banen verloren gegaan, waarvan een groot deel bij uitzend- en reisbureaus. Daarmee is de banengroei van de afgelopen twee jaar geheel tenietgedaan. Het aantal werklozen is gestegen van 270.000 naar bijna 350.000. Ook de zorgsector heeft per saldo minder diensten afgeleverd, ondanks dat er in het voorjaar enige tijd sprake was van een enorme golf aan COVID-19-patiënten. Doordat enige tijd alle aandacht van het ziekenhuispersoneel naar de coronapatiënten ging, werd de zorg voor andere aandoeningen uitgesteld of gemeden.

De krimp van de Nederlandse economie is, hoewel dus recordsterk, nog altijd kleiner dan het gemiddelde in de hele eurozone. In alle drie de buurlanden Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk was de krimp het afgelopen kwartaal sterker; in het VK bedraagt deze zelfs 20 procent. Zweden kent een vergelijkbare krimp als Nederland, van een procentpunt meer. Ook in de meeste Zuid-Europese landen was de krimp nog een stuk sterker, mede doordat deze landen voor hun economie sterk afhankelijk zijn van het toerisme, dat in deze periode nagenoeg geheel is weggevallen.

Volgens de huidige verwachtingen herstelt de economie zich in de maanden juni, juli en augustus enigszins. Tegelijkertijd is er nog altijd erg veel onduidelijkheid over hoe het coronavirus zich de komende tijd zal ontwikkelen. In een zeer ongunstig scenario zal er een nieuwe lockdown nodig zijn. Van Mulligen spreekt van een "inktzwart" economisch beeld.