Recensie: 'Leaving Neverland', who's bad?

7 maart 2019

De documentaire Leaving Neverland wordt vrijdag in België en Nederland op televisie vertoond. De vriendschappen van Michael Jackson met kinderen stonden al vaker ter discussie, maar zelden maakte een documentaire zoveel los als deze van de Britse filmmaker Dan Reed (1964).

Reed laat twee mannen aan het woord, Wade Robson en James Safechuck, die de overleden zanger met veel overtuiging beschuldigen van seksueel misbruik toen ze nog een kind waren. Het is een heftige documentaire die een inktzwart beeld schetst over de King of Pop.

Tijdens zijn leven heeft de zanger er geen geheim van gemaakt kinderen bij hem in bed te nemen. Hierover zei hij eens (vertaald): "Het meest liefdevolle wat je kunt doen is je bed delen met een ander." Terwijl hij dat zei, hield hij de hand vast van de minderjarige Gavin Arvizo. De scene is te zien in de documentaire Living with Michael Jackson die in 2003 verscheen. Hierin vertelde hij waarom kinderen op zijn kamer sliepen. Hij benadrukte erbij dat er geen seksuele bedoelingen achter zaten.

Terwijl Arvizo toen nog bevestigend knikte, nadat Jackson vertelde dat hij hem alleen liefdevol instopte, verklaarde de jongen enkele maanden later echter dat hij seksueel misbruikt zou zijn door Jackson. In deze zaak werd Jackson in 2005 echter op alle punten vrijgesproken; de jury vond de uitspraken van de jongen en zijn familie toen ongeloofwaardig. De beschuldigingen in hetzelfde jaar van Jordan Chandler en Jason Francia leidden niettemin tot schikkingen met betalingen van respectievelijk 23 miljoen en 2,4 miljoen dollar.

Het muziektijdschrift Rolling Stone suggereerde na de première van deze documentaire op het Sundance Film Festival dat de nieuwe beschuldigingen expliciet en heftig zouden zijn en dat er na afloop hulpverleners nodig waren geweest voor de opvang van zwaar geëmotioneerde kijkers. Het gonsde toen dat de documentaire blijkbaar met nieuwe bewijzen was gekomen.

Nadat de documentaire door meer mensen bekeken was, verminderde de lof voor het filmmateriaal. Jackson leeft zelf niet meer, en die kon de filmmaker dus niet meer vragen om wederhoor. Maar Reed heeft de familie van Jackson evenmin gevraagd om een reactie. Die reacties zijn er nu wel: de erfgenamen van Jackson beschuldigen de filmmakers van karaktermoord. Ze eisen een schadevergoeding van 100 miljoen euro van HBO als distributeur en medefinancier van de documentaire. Ook zijn er veel vaker jonge kinderen op Neverland geweest, terwijl zij zeggen geen slechte herinneringen aan die ontmoetingen te hebben. Ook deze reacties zijn niet meegenomen in deze documentaire. Bijzonder is ook dat beide vermeende slachtoffers Jackson in een eerdere instantie allebei hebben vrijgepleit. In 2009 woonde Robson de begrafenis nog snikkend bij. Van een journalistieke film kan dan ook geen sprake zijn.

HBO heeft de uitzendrechten inmiddels in 120 landen verkocht, waaronder in de lage landen. Kijkers kunnen dan zelf oordelen wie ze geloven en of ze de muziek van Michael Jackson opnieuw willen horen. Ook nu gonst het weer van de geruchten en er zijn zelfs radiostations, ook in België en Nederland, die de muziek van Jackson (even) niet willen draaien. Uiteindelijk gaat het om de vraag: Who's bad?

Uitzending Leaving Neverland
Nederland (VPRO, NPO 3): Vrijdag 8 maart, om 20:00 uur, inclusief inleiding en nawoord; Woensdag 13 maart, 22:35 uur, herhaling 1e helft; Donderdag 14 maart, 22:25 uur, herhaling 2e helft
Vlaanderen (VTR, Canvas): Vrijdag 8 maart, om 20:25 uur, beide delen