Nobelprijs voor ontwikkeling van coronavaccin

8 oktober 2023

De Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde gaat dit jaar naar Hongaarse biochemicus Katalin Karikó en de Amerikaanse immunoloog Drew Weissman voor hun onderzoek waardoor "effectieve mRNA-vaccins tegen COVID-19" konden worden ontwikkeld.

Karikó en Weissman ontdekten dat het mogelijk was om vaccins te maken met de genetische code van een virus, het zogenaamde messenger-RNA (mRNA). Ze vonden dat bepaalde modificaties aan de basenstructuren van RNA ervoor zorgt dat RNA zonder ontstekingsgevaar in het lichaam geïnjecteerd kan worden, waardoor therapeutisch gebruik van mRNA mogelijk werd. Met de injectie van mRNA in het lichaam gaat het als reactie eiwitten produceren die lijken op het virus, die vervolgens het immuunsysteem aan het werk zet. Hierdoor wordt er bescherming opgebouwd tegen het virus. In de jaren erna ontwikkelden farmaceuten op basis van hun werk nieuwe vaccins tegen onder meer het zikavirus en MERS. Toen het coronavirus (beter bekend als COVID-19) eind 2019 opdook, slaagde men erin om binnen ongeveer een jaar tijd de eerste mRNA-vaccins te maken.

De Fransman Pierre Agostini, de Hongaars-Oostenrijkse Ferenc Krausz en de Française Anne L'Huillier ontvangen de Nobelprijs voor Natuurkunde voor hun experimentele methoden om elektronen met attoseconde lichtpulsen zichtbaar te maken in materie. Volgens het Nobelcomité is dit fundamentele onderzoek nuttig voor onder andere in de elektrotechniek en de medische wereld om te bepalen hoe elektronen zich gedragen binnen atomen en moleculen.

Ten slotte gaat de Nobelprijs voor Scheikunde naar twee Amerikanen en een Rus voor de ontdekking en synthese van kwantumstippen. Alexei Jekimov en Louis Brus ontdekten in de jaren 80 deze stippen, waarna Moungi Bawendi onderzocht hoe deze deeltjes toegepast kunnen worden. Kwantumstippen zijn zeer kleine kristallen die afhankelijk van hun grootte een bepaalde monochromatische kleur afgeven. Ze worden toegepast in de nanotechnologie, bijvoorbeeld in QLED-televisies en in ledverlichting.

De Nobelprijs is de belangrijkste wetenschapsprijs.