IS-kalifaat nu volledig verdwenen in Syrië en Irak

23 maart 2019

Na een wekenlange eindstrijd is nu ook het allerlaatste stukje gebied dat Islamitische Staat nog in Syrië in handen had geheel ingenomen. Gisteren werd dit van Amerikaanse zijde al verkondigd door de perschef van het Witte Huis, Sarah Sanders, maar vandaag is het ook bevestigd door de Syrische Democratische Strijdkrachten (Syrian Democratic Forces, SDF). Het IS-kalifaat, dat vanaf begin 2014 snel uitgroeide en op zijn hoogtepunt met een totaaloppervlakte van 88.000 km² een derde van Irak en Syrië omvatte, is daarmee nu voor 100% verdwenen.

De laatste tijd werd er in de strijd tegen IS alleen nog gevochten om Baghoez (en), een woestijndorp waar de laatste overgebleven IS-strijders nog hun bolwerk hadden. De strijd duurde langer dan verwacht, omdat IS mijnen had neergelegd en tunnels had gegraven. Uit het dorp zijn terwijl de strijd nog bezig was duizenden mensen geëvacueerd, voor een deel IS-strijders die zich hadden overgegeven. Zij zijn opgevangen in kampen.

Er is intussen in Europa veel discussie over de repatriëring van verslagen en nog levende IS-strijders die ten tijde van de heerschappij van IS naar het kalifaat zijn uitgereisd. De meeste Europese landen (behalve Duitsland, dat vindt dat iedereen met de Duitse nationaliteit zonder meer recht op repatriëring heeft) willen deze mensen liever niet terugnemen. Minstens zoveel discussie is er over de vaak nog zeer jonge kinderen van deze strijders. Men is het niet over eens of men deze kinderen zonder enige terughoudendheid moet terugnemen, of dat dit gevaarlijk is omdat zij al zouden zijn geïndoctrineerd en daardoor mogelijk "tikkende tijdbommen" zijn. België besloot in 2017 dat kinderen onder de 10 jaar altijd mogen terugkeren.

Terrorisme-experts waarschuwen dat het feit dat IS nu geen fysiek gebied meer in handen heeft, geenszins betekent dat de groepering is verslagen. De NCTV waarschuwde eind vorig jaar al dat IS vermoedelijk als ondergrondse organisatie door zal gaan. IS beschikt nog altijd over grote financiële reserves, en over wapens en netwerken. Het zou zich op allerlei mogelijke manieren weer opnieuw kunnen ontplooien. Veel mensen in Syrië en Irak zijn erg vatbaar voor het IS-gedachtegoed, met name oorlogsslachtoffers en jonge kinderen.