Duitsland: moskeebelasting als middel tegen buitenlandse islamitische invloeden

31 december 2018

In Duitsland is kerkbelasting een eeuwenoud fenomeen. Het wordt ingehouden op het loon of geheven op de winst van christenen en joden. Met het geld worden religieuze instellingen en gebouwen gefinancierd. Er wordt nu ook aan een wet gewerkt om moskeebelasting verplicht af te laten dragen door iedereen die geregistreerd staat als moslim. De moskeebelasting moet ervoor gaan zorgen dat de financiering van moskeeën vanuit het buitenland wordt ingeperkt.

Een voorbeeld wanneer dat als een probleem wordt gezien, is dat van de imams in Duitsland die zijn aangesloten bij de Ditib (de) die door de Turkse Diyanet worden uitgezonden en betaald. De Diyanet is een religieuze organisatie die direct onder de verantwoordelijkheid van de premier van Turkije valt. Hierdoor wordt de instelling door critici gezien als een instrument van de Turkse president Erdoğan, omdat Turken in Duitsland blijvend onder invloed uit Turkije staan. Vergelijkbaar bestaat er ook vrees voor politieke en religieuze invloeden vanuit andere landen, zoals Saoedi-Arabië en Koeweit.

CDU, CSU, SPD en Die Linke staan positief tegenover de uitwerking van deze conceptwet. Het initiatief ervoor kwam van het CSU-parlementslid Alexander Radwan (de). Hij kwam op het idee door de Oostenrijkse Islamwet van 2015 (de) die erin voorziet dat financiële middelen voor religieuze doeleinden alleen uit Oostenrijk mogen komen. De hoogte van de kerkbelasting verschilt per regio in Duitsland en is voor een modaal inkomen al gauw een aantal tientjes per maand. In Nederland en België bestaat kerkbelasting niet. Wel zijn beduidende schenkingen aan erkende instellingen in beide landen aftrekbaar van de belasting.

Volgens de voorzitter van de Duitse islamitische centrale raad, Aiman Mazyek (de), zou het met de invloed uit het buitenland in de praktijk meevallen. Volgens hem zouden er op de financiering door Diyanet na, bijna geen andere islamitische geldstromen naar Duitsland meer zijn. De tijden van enorme geldstromen uit Saoedi-Arabië zouden inmiddels voorbij zijn en het meeste geld zou op dit moment binnenkomen via donaties en ledenbijdragen.

Vanuit theologisch oogpunt zou de invoering van een moskeebelasting voor islamieten geen belemmering moeten zijn, aldus Mazyek en de Berlijnse moskee-oprichtster Seyran Ateş (de). Ze verwijzen hierbij naar de zakat die aanspoort tot het doen van een verplichte afdracht van 2,5% van het inkomen voor sociale doeleinden. Er blijven nog wel praktische vragen over. In het algemeen hebben islamieten een lossere band met een moskee dan christenen met een kerk. Hierdoor staan niet alle moslims ingeschreven bij een moskee. In de praktijk zal het daarom de vraag zijn naar welke islamitische instelling het geld toe moet gaan.