Wetenschappelijke literatuur gratis toegankelijk in de EU

4 september 2018

Onderzoeksfinanciers uit elf Europese landen, waaronder de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), hebben bekendgemaakt dat wetenschappers, die met belastinggeld onderzoek hebben uitgevoerd, vanaf 2020 hun onderzoek alleen nog maar mogen publiceren in open access-tijdschriften. Dit zijn wetenschappelijke tijdschriften die geen abonnementsgeld vragen. Het doel van dit 'Plan S' is dat iedereen gratis publiek betaald onderzoek kan inzien, zonder dat daarvoor eerst een duur abonnement benodigd is. Tijdschriften mogen wel een eenmalige bijdrage vragen voor redactie- en uitgeefkosten.

De reden dat men is overgegaan tot deze maatregel is volgens de onderzoeksfinanciers dat wetenschappelijke tijdschriften te veel macht hebben. Dit omdat nu vooral de reputatie van de vakbladen waarin gepubliceerd wordt en het aantal keren dat werken geciteerd worden bepalend zijn bij de beoordeling van wetenschappers. Verder is het onderwijs veel geld kwijt aan de soms dure vakbladen. Zo betalen Nederlandse universiteiten elk jaar 40 miljoen euro abonnementsgeld voor het mogen inzien van de vakbladen.