Nieuwe regering in IJsland aangetreden

1 februari 2009

In IJsland is een nieuwe regering geïnstalleerd, bestaande uit de sociaaldemocratische Alliantie (18 zetels) en de linkse milieupartij Links-Groen (9 zetels). Premier is de 66-jarige Jóhanna Sigurdardóttir (Jóhanna Sigurðardóttir in IJslands schrift) van de Alliantie; zij was al minister in de vorige regering, het kabinet-Haarde.

Het betreft een minderheidscoalitie voor de periode tot aan de vervroegde verkiezingen op 25 april 2009. Omdat ze met 27 zetels niet over een meerderheid in het Althing, het 63 zetels tellende IJslandse parlement, kan beschikken, is ze aangewezen op gedoogsteun van de Progressieve Partij, een partij uit het politieke midden.

IJsland verkeert vanwege de kredietcrisis in grote financiële moeilijkheden, hetgeen zowel de inflatie als de werkloosheid omhoog heeft gestuwd en tot de val van de vorige regering heeft geleid, waarin behalve de Alliantie ook de centrumrechtse Onafhankelijkheidspartij zitting had.

Het bestrijden van de economische crisis zodat de talrijke betogingen kunnen worden beëindigd, zal een belangrijke doelstelling van het kabinet-Sigurdardóttir zijn, aldus Steingrímur Sigfússon, de nieuwe minister van financiën. Om dit te realiseren, zal het economisch toezicht worden vergroot. Zo is het nieuwe kabinet van zins de top van de Centrale Bank van IJsland, zoals bankdirecteur Davíd Oddsson, te vervangen omdat deze volgens veel IJslanders een negatieve rol in de ondergang van het bancaire systeem heeft gespeeld. Ook heeft de regering haar zinnen gezet op aansluiting bij de Europese Unie en wil daarvoor de grondwet wijzigen om via een volksraadpleging de aansluiting te kunnen regelen. Het kabinet is niet van plan om reeds tijdens zijn interimperiode een besluit over toetreding tot de EU te nemen.

Minister-president Jóhanna Sigurdardóttir geldt als een sociaal bevlogen politica (ze dankt er haar bijnaam van 'Heilige Jóhanna' aan), die oorspronkelijk als vakbondsbestuurder actief was voordat ze in 1978 het parlement binnenkwam. Later werd ze tot tweemaal toe minister van sociale zaken. Het idee van de verzorgingsstaat draagt zij een warm hart toe, dit in tegenstelling tot de vrije markt, waarover zij terughoudender opvattingen op nahoudt.

Een bijzonderheid is dat met het interimpremierschap van Jóhanna Sigurdardóttir IJsland niet alleen voor het eerst een vrouw als premier heeft gekregen maar ook het eerste land ter wereld is dat een regeringsleider heeft aangesteld waarvan officieel bekend is dat zij lesbisch is. Sinds 2002 is zij namelijk door middel van een geregistreerd partnerschap verbonden aan een vrouw. Daarvoor was zij getrouwd met een man maar dat huwelijk eindigde in een echtscheiding.