Nederlandstalige Wikipedia bereikt 100.000ste artikel

Klik hier om zelf een nieuwsartikel te schrijven.

14 oktober 2005

Nederlandstalige Wikipedia bereikt 100.000ste artikel

De Nederlandstalige Wikipedia heeft sinds vandaag meer dan 100.000 artikelen

Nederlandstalige Wikipedia bereikt mijlpaal

Op 19 juni 2001 verscheen op het internet iets nieuws: de toen nog onbekende vrije encyclopedie Wikipedia kreeg een Nederlandse versie. Een encyclopedie waaraan iedereen mag meewerken. Nooit eerder was dit gedaan. Een recept voor mislukking, dachten velen toen.

Vandaag, ruim vier jaar later, is het 100.000ste artikel, over RST-code, geschreven. Hiermee bereikt de snelgroeiende informatiebron een mijlpaal in een minder dan vijfjarig bestaan. Het staat iedereen vrij artikelen te veranderen en toe te voegen. Een grote gemeenschap van vrijwilligers werkt aan de kwaliteit van deze inmiddels veel gebruikte encyclopedie.

Wikipedia is een internationaal project dat zich ten doel stelt in zoveel mogelijk talen een vrij toegankelijke en rechtenvrije encyclopedie te publiceren; dit geldt zowel voor de tekst als voor multimediale mogelijkheden als foto's en geluid. Kenmerkend is de open structuur: iedereen kan artikelen toevoegen of bestaande artikelen bewerken. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van zogeheten "wiki"-software. Beslissingen worden door de users zelf genomen. Daartoe voeren ze veel onderling overleg. Wikipedia is door iedereen kosteloos en zonder aanmelding te raadplegen.

Wikipedia is een project van de Wikimedia Foundation, Inc, een non-profit-organisatie die is gevestigd in Florida. In Frankrijk, Duitsland, Italië en Polen zijn de afgelopen jaren nationale afdelingen van de Wikimedia Foundation opgericht. In Nederland is een nationale afdeling in oprichting, net als in vele andere landen. Wikimedia heeft servers in Florida, Frankrijk, Nederland (Amsterdam) en Zuid-Korea. De servers in Nederland zijn ter beschikking gesteld door Stichting Kennisnet, waarmee ook op andere vlakken wordt samengewerkt.

Wikipedia bestaat in meer dan 200 talen. Zo is Wikipedia er niet alleen in het Engels, Duits en Frans, maar ook in het Fries en het Limburgs. Ook deze groeien steeds sneller: de Engelstalige versie heeft inmiddels meer dan 750.000 artikelen.

De Nederlandstalige versie van Wikipedia heeft als internetadres http://nl.wikipedia.org/. Deze heeft Nederlanders, Vlamingen, Surinamers, Nederlands-Antillianen en alle andere Nederlandstaligen als doelgroep. De Nederlandstalige Wikipedia ging op 19 juni 2001 online.

Meer over Wikipedia

Wikipedia is een online encyclopedie. De oprichter van Wikipedia, de Amerikaan Jimmy Wales, was in juni 2005 in Amsterdam bij de Holland Open-conferentie. Een interview met hem is hier te vinden: Interview met Jimmy Wales

Wikipedia bestaat niet alleen uit de artikelen zelf: bij elke pagina kan een pagina met overleg over het betreffende onderwerp horen. Bovendien is te zien welke wijzigingen er in het artikel hebben plaatsgevonden en door wie (d.w.z. onder welke usersnaam) dat is gedaan. Ten slotte vinden er ook algemene discussies plaats over Wikipedia zelf, over regels en richtlijnen, en worden er onderling tips uitgewisseld.

De groei van de Nederlandstalige Wikipedia blijft toenemen. Op 28 januari 2005 werd het 50.000ste artikel geschreven. In ruim acht maanden is het aantal artikelen verdubbeld.

Inmiddels worden er tegen de 400.000 pagina's per dag opgevraagd, door meer dan 25.000 bezoekers. Er zijn nu bijna 2.000 actieve aangemelde users en per maand komen er ongeveer honderd nieuwe actieve users bij. Elke pagina is inmiddels gemiddeld ruim negen keer bewerkt.

Andere Wikimedia-projecten

Naast de encyclopedie in vele talen bestaan er andere projecten in dezelfde door ieder bewerkbare vorm die vrije informatie verschaffen:

Wikimedia Commons, dit project omvat foto's, tekeningen en geluidsbestanden die onder vrije licentie zijn gepubliceerd. Het bestaat uit meer dan 275.000 bestanden. Vele van de daar opgeslagen multimediale bestanden worden in Wikipedia gebruikt.
Wiktionary, een woordenboek in tientallen talen, waarvan de Nederlandse versie, WikiWoordenboek, rond 20.000 lemma's omvat.
Wikinews, voor vrije nieuwsgaring en publicaties, ook Nederlandstalig.
Wikibooks, een domein voor vrije boeken en handleidingen, ook Nederlandstalig.
Wikisource, de vrije bibliotheek, ook Nederlandstalig.
Wikiquote, collectie van uitspraken, ook Nederlandstalig.

Kwaliteit

Door de open structuur heeft Wikipedia een grote toegankelijkheid. Dat iedereen zelf informatie kan toevoegen is een toepassing van de gedachte "twee weten meer dan één". Een user, een aangemelde Wikipediaan of een anonieme bezoeker, die meent een onjuistheid of een onvolledigheid in een artikel aan te treffen, kan het artikel zelf bijwerken. Hier geldt de stelregel: kennis vermenigvuldigt zich door haar te delen.

Bij een groot aantal artikelen heeft de samenwerking tussen diverse auteurs geleid tot een duidelijke toename van zowel de lengte als de kwaliteit van het artikel. Met een gemiddelde artikellengte van meer dan 2000 tekens behoort de Nederlandstalige Wikipedia tot de best gevulde Wikipedia's. Er zijn ook legio artikelen die nog uitbreiding behoeven: Wikipedia-NL is dus nooit af. Gelukkig vinden velen het leuk om aan Wikipedia te werken en hun kennis voor anderen beschikbaar te maken. Op dit moment doen anonieme users ongeveer 16% van alle bewerkingen: de anderen hebben zich geregistreerd.

Wikipedia en andere encyclopedieën

Vaak wordt wikipedia vergeleken met andere encyclopedieën, zoals de Winkler Prins Encyclopedie. Daarbij worden door sommige journalisten vooral de zwakke punten aangeduid.

Zo stelt Francisco van Jole dat Wikipedia weinig meer is dan "een verzameling van meningen" (http://www.nos.nl//nosjournaal/artikelen/2005/8/4/040805_wikipedia.html): Wikipedia, onstuitbaar en omstreden.

Marcel Hulspas schreef vooral over de fouten in Wikipedia in zijn artikel. (http://www.wetenschapsjournalisten.nl/salpeter/01bfe096040b30f01.html) Whackypedia.

De directeur van de Winkler Prins, Robert Francissen, neemt Wikipedia zeer serieus.

Sterke punten

Wikipedia heeft namelijk een aantal sterke punten:

De onbeperkte ruimte - Hierdoor kunnen veel en ook lange artikelen verschijnen, met meer diepgang dan in een traditionele gedrukte encyclopedie mogelijk is. De meeste van deze artikelen worden door enthousiastelingen geschreven, zoals de Geschiedenis van de Nederlandse spelling, de Belgische Revolutie of de Bijlmerramp.
Actualiteit - Recente gebeurtenissen, zoals het overlijden van bekende personen, rampen en de uitreiking van de jaarlijkse Nobelprijzen, kunnen zeer snel verwerkt worden. Dit gebeurt vaak binnen enkele minuten nadat het nieuws wereldkundig wordt gemaakt.
Deskundigheid - Natuurlijk heeft een traditionele encyclopedie een staf van deskundige medewerkers. Wikipedia put echter uit een groter potentieel van auteurs. Af en toe werken er specialisten mee die veel van hun kennis graag bij Wikipedia kwijt willen. Voorbeelden van specialistische artikelen zijn de Ziekte van Lyme en Massaspectrometrie.
Structuur - Een standaardartikel wordt in een passende category geplaatst, en er wordt doorgelinkt naar relevante andere artikelen. Dit zorgt voor een groot overzicht op de encyclopedie. Het artikel Knobbelzwaan bevindt zich bijvoorbeeld in de category Eendvogel.
De links naar anderstalige encyclopedieën - Vrijwel elk artikel bevat links naar artikelen over hetzelfde onderwerp in andere talen. Zo zijn in het artikel over 9/11 links te vinden naar 32 artikelen in andere talen. Dit maakt voor wie meerdere talen beheerst een brede oriëntatie op het onderwerp mogelijk. Ook vergemakkelijkt dit het overnemen van informatie, zowel uit andere talen naar het Nederlands als andersom.
Het soort onderwerpen - Op Wikipedia staan ook artikelen over dagelijkse dingen, zoals het borrelnootje of de tompoes. Behalve dat dit onderhoudend kan zijn, wordt hiermee ook informatie uit het dagelijks leven voor de toekomst vastgelegd.

Uitgangspunten

Wikipedia kent drie uitgangspunten waaraan de inhoud van de artikelen zou moeten voldoen: objectiviteit, verifieerbaarheid en geen eigen onderzoek.

Daarvan geeft objectiviteit het meeste stof tot discussie. In artikelen over omstreden onderwerpen is plaats voor de opvattingen van diverse groeperingen en deskundigen, op voorwaarde dat daarbij expliciet duidelijk wordt gemaakt wie het betreffende standpunt inneemt.

Knelpunten

Het project Wikipedia kent door zijn open structuur ook enkele knelpunten, zoals:

Auteursrecht - Er mogen in Wikipedia geen teksten of afbeeldingen worden opgenomen waarop auteursrechten van derden rusten, tenzij de auteursrechthouder deze heeft vrijgegeven onder een vrije licentie. Dit maakt een strenge controle noodzakelijk.
Kwaliteit - De open structuur kan ook leiden tot bijdragen van matige kwaliteit. Via automatisch gegenereerde lijsten waarop recente wijzigingen en nieuwe artikelen staan vermeld kunnen users toevoegingen van anderen volgen, en indien nodig wijzigen en verbeteren.
Vandalisme - Soms worden bestaande pagina's gevandaliseerd of worden nieuwe pagina's aangemaakt met onzinnige of onwelvoeglijke inhoud. Hierop wordt permanent gecontroleerd, en dergelijke pagina's worden zo snel mogelijk aangepast of verwijderd. Bij een testje door het NOS Journaal was het ingevoerde zinnetje "Wikipedia is een project van het NOS Journaal" binnen een minuut weer verwijderd (http://www.nos.nl//nosjournaal/artikelen/2005/8/4/040805_wikipedia.html).
Discussie - Over onderwerpen met levensbeschouwelijke of politieke aspecten ontstaan soms meningsverschillen. Omdat Wikipedia geen centrale autoriteit kent die een knoop doorhakt op zo'n lastig punt, moeten de users in onderling overleg tot consensus komen. Zo werd beslist af te zien van het (katholieke) symbool † bij de sterfdatum van een persoon.
Geldgebrek - Naarmate de Wikipedia's (en aanverwante projecten) populairder worden neemt de belasting op de hardware gestaag toe. Wikipedia ontvangt geen structurele subsidie en is vrij van reclame, zodat er regelmatig inzamelingsacties worden gehouden.

Trivia

In het gevecht om de "eeuwige roem" worden bij mijlpalen in het vooruitzicht (zoals elk 5.000ste artikel) meerdere artikelen off line voorbereid, zodat wanneer het "uur U" nadert ineens veel nieuwe artikelen vrijwel tegelijkertijd verschijnen. Dit effect trad ook op bij het 100.000ste artikel, zodat het aantal artikelen ineens explosief steeg. Door terug te rekenen kan bepaald worden welk artikel nu het 100.000ste was.
Er worden links tussen artikelen over hetzelfde onderwerp in de verschillende talen vastgelegd. Deze worden interwiki-links genoemd. Elke taal heeft zijn eigen artikel, meestal onafhankelijk van de versies in de andere talen geschreven. Hierdoor kunnen artikelen over hetzelfde onderwerp sterk van elkaar verschillen. Extra informatie in de andere talen kan dankzij deze links snel opgevraagd worden.
Er worden ook bots ingezet. Een "bot" (kort voor "robot") is een programmaatje dat, weliswaar bestuurd door een user, in korte tijd veel routinematig werk kan opknappen. Zo worden bijvoorbeeld veel voorkomende spelfouten door deze kunststukjes verbeterd.
De inhoud van de Wikipedia-encyclopedie kan door iedereen gebruikt worden, ook voor commerciële doeleinden, mits wordt voldaan aan de GFDL-licentie. Dat wil onder andere zeggen dat de belangrijkste auteurs van elk artikel vermeld moeten worden, en dat het nieuwe product opnieuw vrij te gebruiken is, inclusief eventuele aanvullingen en correcties. Dat weerhoudt waarschijnlijk andere encyclopedieën ervan inhoud van Wikipedia over te nemen. Er zijn echter verschillende websites die de inhoud van Wikipedia overnemen en er reclame tussen plaatsen. Dergelijke sites bieden echter niet alle functies die door Wikipedia zelf aangeboden worden, al voegen sommige wel weer informatie toe van andere websites met naslag-informatie.T